بررسی تاثیر رقوم بستر بالادست و پایین‌دست روی ضریب آبگذری سرریز نوک اردکی لبه تیز

Authors

  • حسین بانژاد دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی‌سینا همدان
  • داود داودمقامی دانشجوی دکتری سازه‌های آبی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
  • مجتبی صانعی دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
Abstract:

سرریزهای لبه تیز یکی از سازه‌­های اندازه­‌گیری، انحراف و کنترل سطح آب در پروژه­‌های هیدرولیکی، آبی و زیست­‌محیطی هستند. ضریب آبگذری این سرریزها نیز چون سایر سرریزها تابعی از H/P (H ارتفاع آب روی سرریز و P ارتفاع سرریز) می­‌باشد. در شرایطی که نیاز به عبور جریان بیشتر با یک ارتفاع مشخص از روی سرریز وجود دارد با تغییر شکل پلان سرریز، طول آن افزایش داده می‌­شود. یکی از این سرریزها، سرریز نوک اردکی می‌­باشد. گاهی اوقات در اثر عواملی نظیر جمع شدن رسوبات در پشت سرریز، فرسایش در پایین­‌دست سازه سرریز و مانند آن شرایطی به وجود می­‌آید که رقوم بستر بالادست و پایین­‌دست تغییر کرده، باعث تغییر در خصوصیات هیدرولیکی جریان عبوری، از جمله ضریب آبگذری جریان می­‌شود. در این تحقیق این تغییرات بر روی ضریب آبگذری سرریز لبه تیز نوک اردکی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تغییر در ارتفاع سرریز نوک اردکی تاثیری بر میزان ضریب آبگذری در نسبت‌های برابر H/P ندارد. اما با افزایش نسبت بزرگ‌نمایی یعنیL/W (L طول سرریز و W عرض فلوم) ضریب آبگذری کاهش می­‌یابد. همچنین، با افزایش بزرگ‌نمایی مقدار بیشینه ضریب دبی در مقدار H/P کمتر روی می­‌دهد به‌طوری که ضرایب آبگذری بیشینه در بزرگ‌نمایی­‌های دو، سه و چهار به‌ترتیب دارای مقادیر 0.73، 0.68 و 0.63 هستند که به‌ترتیب در H/P معادل 0.5، 0.3 و 0.25 روی داده­‌اند. بالا آمدن رقوم بستر بالادست باعث کاهش آبگذری می­‌شود. در جریان مستغرق کاهش رقوم بستر پایین­‌دست باعث افزایش ضریب آبگذری می‌­شود، اما تا هنگامی که جریان مستغرق نباشد و شرایط هوادهی یکسان باشد، این کاهش رقوم تاثیری بر ضریب آبگذری ندارد. با افزایش نسبت بزرگ‌نمایی سرریز نوک اردکی از سه به چهار، مقدار H/P در آستانه تداخل جریان و استغراق­‌های موضعی از 0.5 به 0.3 کاهش یافت.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مطالعه آزمایشگاهی و عددی مشخصات هیدرولیکی جریان عبوری از سرریز لبه تیز در اثر بالا آمدگی بستر بالادست

چکیده سابقه و هدف: سرریزهای لبه تیز یکی از سازه‌های اندازه‌گیری، انحراف و کنترل سطح آب در پروژه‌های هیدرولیکی، آبی و زیست محیطی هستند. بنابراین بررسی ویژگی و خصوصیات آنها از جمله خصوصیات هیدرولیکی از مباحث مهم در طراحی این سازه‌ها می‌باشد. تاکنون مطالعات متنوع و زیادی در خصوص سرریزهای لبه تیز صورت پذیرفته است. در خصوص تاثیر ناهمترازی طرفین رقوم بستر روی خصوصیات هیدرولیکی سرریزها، مطالعات محدود...

full text

بررسی ضریب آبگذری سرریز و دریچه لبه تیز قوسی در پلان

اندازه گیری دبی آب و کنترل سطح آب در شبکه های آبیاری یکی از الزامات مهندسان و بهره برداران از شبکه های آبیاری می باشد. سرریزها و دریچه ها، سازه های هیدرولیکی ساده ای هستند که به منظوراندازه گیری، کنترل و تنظیم تراز سطح آب در کانال های آبیاری و آبرسانی مورد استفاده قرار می گیرند. در این تحقیق سرریز و دریچه قوسی در پلان در زاویه های مرکزی صفر تا 135 درجه با ارتفاع 13 سانتی متر، از نظر پروفیل سطح ...

بررسی عددی خصوصیات جریان در سرریز لبه تیز با مقطع افقی مثلثی با زاویه رأس در پایین‌دست

سرریز لبه تیز قائم یکی از انواع سرریز‌ها می‌باشد که به دلیل الگوی جریان پایدار و سهولت در عبور جریان، دارای کاربرد گسترده‌ای می‌باشد. در پژوهش حاضر، مشخصات جریان عبوری از سرریز پیشنهادی لبه تیز افقی مثلثی، با زوایای رأس 30، 60، 90، 120، 150 و 180 درجه در پایین‌دست برای 10 دبی مختلف با استفاده از مدل عددی FLOW-3D شبیه­سازی شده است. در این راستا، پس از صحت­سنجی مقادیر ارتفاع جریان عبوری آب از روی...

full text

مقایسه آزمایشگاهی ضریب دبی در چند نوع سرریز لبه تیز

سرریزها از جمله سازه های هیدرولیکی مهم جهت کنترل جریان، تنظیم سطح آب بالادست و اندازه گیری دبی در کانال ها، شبکه های آبیاری و رودخانه ها می باشند. در یک عرض مشخص سرریزهای نوک اردکی و مایل دارای طول موثر بیشتری در مقایسه با سرریزهای معمول می باشند که این مسئله می تواند بر ضریب دبی و راندمان این نوع سرریزها تأثیرگذار باشد. ضریب دبی جریان تابعی از مشخصات هندسی و هیدرولیکی سرریز می باشد، لذا در این...

ضریب دبی سرریزهای جانبی لبه تیز مستطیلی شکل در کانالهای با بستر متحرک و ثابت

در این تحقیق، ضریب دبی سرریزهای لبه تیز مستطیلی در کانالهای با بستر ثابت و متحرک بصورت آزمایشگاهی مطالعه و بررسی گردیده است. بخش اول مطالعات آزمایشگاهی در یک کانال با بستر متحرک با اندازه میانه رسوبات برابر با انجام گردید. در بخش دوم، بستر کانال ثابت گردید و آزمایشات مجدداً انجام شد. مدل‌های رگرسیونی خطی و غیر خطی چند متغیره برای توسعه معادلات تجربی با استفاده از پارامترهای بدون بعد مورد بررس...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 4

pages  413- 425

publication date 2017-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023